Chi tiết - Sở Tư pháp

ThS. Lê Thị Huyền

                                                                      Trường Chính trị Lê Duẩn

                                                            Cập nhật ngày 15/3/2022

Sinh thời, đồng chí Lê Duẩn rất quan tâm đến thanh niên và phong trào thanh niên, đến việc giáo dục, bồi dưỡng thế hệ cách mạng cho đời sau, coi đây là vấn đề có ý nghĩa chiến lược quan trọng. Xuất phát từ yêu cầu và nhiệm vụ của cách mạng Việt Nam trong từng giai đoạn, đồng chí Lê Duẩn đã chỉ cho thanh niên thấy rõ vai trò và trách nhiệm của mình trong cách mạng, đồng thời chỉ ra nhiệm vụ cho các cấp, các ngành, các tổ chức, đoàn thể xã hội phải coi trọng công tác giáo dục, bồi dưỡng thanh niên. Đồng chí là người tiên phong, người tiếp lửa cho nhiều thế hệ thanh niên Việt Nam về lý tưởng cách mạng, tinh thần dân tộc và lòng yêu nước trong thời kỳ kháng chiến cũng như kiến quốc. Những lời căn dặn của đồng chí Lê Duẩn rất quý báu cho thế hệ thanh niên “người chủ tương lai của nước nhà”¹, là sức mạnh của dân tộc: “Thắng lợi của dân tộc ta không phải tình cờ mà có. Chúng ta giành được thắng lợi vĩ đại chính là dựa trên cơ sở sức mạnh đoàn kết chiến đấu của toàn dân ta nói chung và của thanh niên nói riêng. Phải khẳng định rằng dân tộc ta rất mạnh, thanh niên ta rất mạnh. Trong sức mạnh của dân tộc có sức mạnh của thanh niên. Thanh niên có mạnh, dân tộc mới mạnh”² .

       Những lời căn dặn của đồng chí Lê Duẩn với thanh niên có thể khái quát ở những nội dung cơ bản sau:

       Thứ nhất, thanh niên phải xác định cho mình lý tưởng cách mạng đúng đắn.

      Theo Ông, thanh niên là những người sục sôi bầu máu nóng, giàu nghị lực và rất khát khao lý tưởng. Bởi vậy, đối với thanh niên, việc xác định lý tưởng cách mạng đúng đắn là vấn đề rất quan trọng, “không phải mọi người sinh ra là đã có lý tưởng, phẩm chất tốt đẹp cả. Lý tưởng, phẩm chất cách mạng chỉ có thể được hình thành trong quá trình đấu tranh cách mạng, trong sản xuất, chiến đấu và tu dưỡng”³. Vì vậy, mỗi thanh niên cần phải xây dựng một lý tưởng tốt đẹp. Không có lý tưởng tốt đẹp thì không phải là người thanh niên tiên tiến, “thanh niên chúng ta phải sống có lý tưởng cao thượng mà muốn có lý tưởng cao thượng, thì phải có lập trường dứt khoát, rõ ràng về cái sống và cái chết, về cống hiến và hưởng thụ”⁴. 

       Về nghĩa vụ của thanh niên đối với Tổ quốc và Nhân dân, ông cho rằng: “Người nào chỉ nghĩ đến lợi ích vật chất, chỉ nghĩ đến lợi ích riêng mình thì dù cho họ có ở lầu son, gác tía, ăn mâm cao cỗ đầy, họ cũng vẫn chỉ là một kẻ nghèo nàn, vì đầu óc họ trống rỗng, quả tim họ không đập cùng một nhịp với cách mạng”⁵. Ông cho rằng, thanh niên phải có sự tận tụy và lòng trung thành, chỉ có sự tận tụy mới giúp thanh niên làm tròn nhiệm vụ cách mạng trong chiến đấu cũng như trong sản xuất hay trong bất cứ công việc cách mạng nào. Tận tụy phải gắn liền với lòng trung thành, đó là lòng trung thành với Tổ quốc, với Nhân dân, với Đảng, với chế độ xã hội chủ nghĩa. Song, lòng trung thành cần phải được nâng lên thành đức hy sinh, xả thân vì sự nghiệp cách mạng..., muốn thực hiện lý tưởng cách mạng mà không dám hy sinh thì chỉ là nói suông mà thôi. Mặt khác, thanh niên vốn có lòng tự trọng cao, trọng phẩm chất, trọng danh dự nên phải mở rộng lòng tự trọng đó thành ý thức tôn trọng tổ chức, tôn trọng kỷ luật, tôn trọng tập thể, “ý thức tổ chức kỷ luật là đạo đức không thể thiếu được của người thanh niên cách mạng, là biểu hiện của người thanh niên có quyết tâm phấn đấu vì lý tưởng cách mạng”⁶.

       Thứ hai, thanh niên phải có lòng yêu nước sâu sắc và yêu thương Nhân dân lao động. Ông nhấn mạnh: “Người thanh niên có lòng yêu nước nồng nàn phải có sự nhất trí cao trong việc giải quyết mối quan hệ lợi ích giữa dân tộc - giai cấp - gia đình, khi cần thiết dám hy sinh lợi ích riêng của mình vì lợi ích của dân tộc, của giai cấp; phải có tình yêu lớn: yêu nước, yêu nhân dân, yêu giai cấp; phải có sự kết hợp chặt chẽ giữa chủ nghĩa yêu nước chân chính với chủ nghĩa quốc tế vô sản. Tất cả những cái đó không tách rời nhau, mà kết hợp chặt chẽ với nhau tạo thành tinh thần yêu nước sâu sắc và cao đẹp của thanh niên”⁷. Ông cho rằng tình thương là hạnh phúc của con người, là tình cảm cao đẹp giữa những người lao động, là cơ sở của đạo đức cách mạng. Trong chế độ mới, thanh niên cần phải xây dựng tình thương sâu sắc đối với Nhân dân lao động, “đối với Nhân dân, thanh niên phải luôn tỏ lòng thương yêu, kính trọng. Tình cảm ấy, ý thức ấy phải biểu hiện trong nếp sống, trong sự tiếp xúc hàng ngày với nhân dân”⁸.

       Thứ ba, thanh niên phải chiến thắng chủ nghĩa cá nhân; phải thường xuyên tu dưỡng, rèn luyện bản thân. Đồng chí Lê Duẩn căn dặn: Thanh niên muốn nâng cao đạo đức cách mạng thì  phải thường xuyên tu dưỡng, rèn luyện bản thân, phải chiến thắng chủ nghĩa cá nhân, bởi chủ nghĩa cá nhân là trái với đạo đức cách mạng, là một trở ngại lớn trong công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội, “con người ai cũng có bản năng tự vệ, khi tình cảm cách mạng yếu đi, khi lý trí không chiến thắng nổi thì đứng trước khó khăn nguy hiểm, tình cảm cá nhân chủ nghĩa dễ trỗi dậy và chỉ cần một phút lơi lỏng là chúng ta có thể lùi bước gục ngã... Vì vậy, phải luôn luôn trau dồi đức hy sinh, xả thân vì cách mạng, phải thường xuyên đấu tranh tư tưởng tự phê bình và phê bình, đừng để có những phút yếu đuối, những kẽ hở để chủ nghĩa cá nhân len lỏi vào”⁹ . Ông nhắc nhở thế hệ thanh niên: “Bất cứ làm việc gì to, nhỏ, thanh niên đều phải hy sinh cái cá nhân nhỏ bé để phục vụ cái tập thể rộng lớn. Nếu chỉ vì cái cá nhân nhỏ bé tầm thường mà làm việc, mà xây dựng sự nghiệp thì sự nghiệp ấy không những chỉ nằm trong cái nhỏ bé, tầm thường, mà có khi còn dẫn tới sai lầm nguy hiểm”¹⁰. Ông phê phán một số thanh niên trí thức chỉ muốn làm “quan cách mạng” một cách “an nhàn”, họ sợ hy sinh phấn đấu, sợ trách nhiệm, chỉ thích hưởng lạc. Lý tưởng quang vinh của cách mạng đối với họ chỉ còn lại nào là đãi ngộ, hưởng thụ, địa vị, tiền đồ cá nhân, hạnh phúc cá nhân. Thanh niên phải khắc phục tư tưởng đó, nếu không thì sẽ làm lu mờ đạo đức cách mạng của thanh niên. Đặc biệt, mỗi thanh niên cần lưu tâm rằng: “Hằng ngày, thanh niên phải suy nghĩ và tự hỏi hôm nay mình có khuyết điểm gì không? Sau một ngày làm việc, trước khi đi ngủ nên kiểm điểm xem mình đã làm cái gì đúng, cái gì sai và ngày mai phải làm sao cho tốt hơn ngày hôm nay”¹¹. Muốn làm được việc tu dưỡng đều đặn thì phải phấn đấu rất kiên nhẫn, rất quyết tâm, không ngại khó, ngại khổ. Muốn tiến bộ, thanh niên phải tự rèn luyện mình là chính, phải xây dựng nề nếp tự phê bình thường xuyên,“muốn trở thành con người mới, thanh niên phải lấy đạo đức của con người xã hội chủ nghĩa làm mẫu mực để kiểm tra mình. Phải dám vạch rõ tư tưởng sai lầm, nhìn thẳng vào khuyết điểm, không nên nuông chiều cá nhân mình”¹².

       Ngoài ra, đồng chí Lê Duẩn còn căn dặn thế hệ trẻ cách ứng xử trong các mối quan hệ xã hội, cụ thể: Trong mối quan hệ gia đình “thanh niên cần phải biết tổ chức tốt cuộc sống gia đình hợp với những tiêu chuẩn đạo đức mới nhằm tạo điều kiện cho mọi người trong gia đình làm tròn nghĩa vụ công dân, hoàn thành nhiệm vụ cách mạng”¹³. Trong quan hệ với bạn bè, thanh niên phải lấy tình thân ái, đoàn kết thực sự để đối xử với nhau. Phải thật thà, thẳng thắn, cởi mở, không mánh khoé, lừa dối, đố kỵ nhau. Phải có sự thông cảm thương mến lẫn nhau, chia sẻ niềm vui và lo lắng của nhau, giúp đỡ nhau để không ngừng tiến bộ. Trong học tập, người khá bày vẽ cho người kém, không được làm cao, ích kỷ; người kém phải cố vươn lên, không được ỷ lại, nhưng không nên giấu dốt. Trong lao động, phải trao đổi kinh nghiệm cho nhau, khuyến khích nhau thi đua, giúp nhau trao dồi nghề nghiệp. Trong chiến đấu, phải hiệp đồng chặt chẽ với nhau để hoàn thành nhiệm vụ, phải đồng cam cộng khổ, gian nguy có nhau, sống chết có nhau. Trong rèn luyện tư tưởng, phải học tập cái hay của nhau, động viên nhau làm điều tốt, nhắc nhở nhau tránh điều xấu, không nên vì quen thân mà dung túng lỗi lầm của bạn, trái lại, phải tìm cách đấu tranh phân rõ phải trái để giúp bạn sửa chữa khuyết điểm.Bên cạnh đó, thanh niên cần có quan điểm đúng đắn về tình yêu. “Tình yêu thật sự bền vững, đẹp đẽ không phải là những tình cảm lãng mạn, bồng bột, nhất thời, mà phải dựa trên sự tôn trọng lẫn nhau, coi trọng tính tình và ý kiến của nhau trên sự gắn bó với nhau về lý tưởng để luôn luôn giúp đỡ nhau tiến bộ suốt đời và cổ vũ nhau làm tròn nghĩa vụ đối với xã hội”¹⁴. Đặc biệt, thanh niên phải ra sức học tập, phải kiên nhẫn học tập, học trong sách vở, báo chí chưa đủ, mà còn phải học trong thực tế đấu tranh cách mạng, trong lao động sản xuất, trong việc gần gũi cuộc sống của công nông. Đồng chí nhấn mạnh: “Thanh niên phải ra sức phấn đấu để đạt tới đỉnh cao của khoa học kỹ thuật hiện đại. Thanh niên phải làm cho kỳ được nhiệm vụ đó và phải tin tưởng nhất định có thể làm được như thế. Cái gì các nước tiên tiến làm được, thanh niên ta cũng có thể làm được và phải làm được. Chúng ta luôn luôn khiêm tốn học tập nền khoa học kỹ thuật hiện đại của thế giới, nhưng chúng ta phải có đầy đủ lòng tự hào dân tộc, phải phát huy khí phách anh hùng của nhân dân ta”¹⁵.

       Thấm nhuần và thực hiện những lời căn dặn của đồng chí Tổng Bí thư Lê Duẩn, lớp lớp thế hệ thanh niên Việt Nam như: Võ Thị Sáu, Trần Văn Ơn, Nguyễn Văn Trỗi, Cù Chính Lan, Nguyễn Viết Xuân, Bế Văn Đàn, Phan Đình Giót…đã anh dũng hi sinh vì độc lập, tự do của Tổ quốc khi tuổi đời còn “xuân xanh”, máu đào của các thế hệ thanh niên đã làm cho lá cờ cách mạng thêm đỏ chói. Sự hy sinh anh dũng của các anh hùng trẻ tuổi đã chuẩn bị cho đất nước ta nở hoa độc lập, kết quả tự do. Nhân dân ta đời đời ghi nhớ công ơn của các anh hùng liệt sĩ đã hi sinh vì sự nghiệp độc lập, thống nhất đất nước của dân tộc ta, đem cả tính mạng của bản thân để đổi lấy sự vinh quang cho non sông, đất nước.

       Ngày nay, nhớ lời dặn của đồng chí Lê Duẩn, thanh niên thế hệ Hồ Chí Minh đã không ngừng nỗ lực phấn đấu vượt qua mọi khó khăn, gian khổ và thử thách để học tập, rèn luyện, trưởng thành, có đầy đủ bản lĩnh trở thành lực lượng xung kích trên các mặt trận kinh tế, chính trị, văn hóa, quốc phòng, an ninh, xứng đáng với sự tin cậy của Đảng, Nhà nước và Nhân dân, thực sự là lực lượng xung kích trong sự nghiệp cách mạng. Đặc biệt, trong bối cảnh toàn cầu hóa và sự bùng nổ của cuộc Cách mạng 4.0, các quốc gia trên thế giới nói chung và Việt Nam nói riêng đang phải đối mặt với rất nhiều vấn đề, thách thức như: Dịch bệnh, biến đổi khí hậu, khủng bố, buôn bán ma túy, buôn bán phụ nữ và trẻ em, di cư xuyên biên giới, tội phạm mạng ... Đòi hỏi thanh niên phải có những thay đổi phù hợp để thực hiện “sứ mệnh của thời đại” nhằm “khơi dậy tinh thần và ý chí, quyết tâm phát triển đất nước phồn vinh, hạnh phúc; dân tộc cường thịnh, trường tồn; phát huy giá trị văn hóa, sức mạnh con người Việt Nam trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc”¹⁶.

       Thực tế đã minh chứng, nhiều tấm gương, điển hình tiên tiến trong chiến đấu, lao động, học tập và công tác đã thuộc về tuổi trẻ Việt Nam, tiêu biểu như: Tiến sĩ Trần Hà Liên Phương trở thành người phụ nữ Việt Nam đầu tiên được nhận giải thưởng “Nhà khoa học trẻ tài năng của thế giới” do Quỹ L’Oréal-UNESCO trao tặng, sinh viên Nguyễn Duy Thanh của khoa Công nghệ thông tin, Đại học Công nghiệp TP Hồ Chí Minh là thí sinh đầu tiên mang huy chương về cho đoàn Việt Nam trong lịch sử tham dự kỳ thi tay nghề thế giới, Tiến sĩ Nguyễn Xuân Nhiệm - nhà khoa học trẻ tìm diệt tế bào ung thư đã thực hiện những công trình nghiên cứu có giá trị y học vô cùng quan trọng ở trong nước và quốc tế hay vận động viên trẻ Nguyễn Thị Ánh Viên, Lê Quang Liêm, Nguyễn Ngọc Trường Sơn, Nguyễn Tiến Minh, Lý Hoàng Nam đã lập nhiều thành tích thể thao trên đấu trường quốc tế,  anh Hoàng Tuấn Anh nổi tiếng với “cây ATM” gạo, khẩu trang giúp đỡ hàng nghìn người dân trong đại dịch Covid-19,  cô giáo miền núi Hà Ánh Phượng xuất sắc vượt qua 12 nghìn ứng viên trên toàn thế giới đạt giải “Giáo viên toàn cầu” và là người có công rất lớn trong việc hỗ trợ đồng nghiệp dạy học trực tuyến trong đại dịch Covid 19... Những tấm gương này, chính là hiện thân của thế hệ trẻ Việt Nam trong thời kỳ mới với bản lĩnh, trí tuệ và khát vọng hiện thực hóa lý tưởng xây dựng và phát triển một nước Việt Nam thịnh vượng.

       Tuy nhiên, bên cạnh những thành tích to lớn mà thanh niên đã đóng góp cho đất nước thì hiện nay, một bộ phận thanh niên vẫn còn những hạn chế như: có những biểu hiện phai nhạt lý tưởng, xa rời mục tiêu, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”, hậu quả là đã có một bộ phận thanh niên, trong đó có không ít sinh viên phai nhạt niềm tin, lý tưởng, mất phương hướng phấn đấu, không có chí lập thân, lập nghiệp, chạy theo lối sống thực dụng. Thực trạng này, không chỉ đe dọa trực tiếp đến cuộc sống, tương lai của thanh niên mà còn đe dọa trực tiếp đến tương lai của đất nước. Do vậy, trong thời gian tới, để thực hiện thắng lợi nhiệm vụ Đại hội XIII của Đảng: “Tăng cường giáo dục thế hệ trẻ về lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống văn hoá, nâng cao lòng yêu nước, tự hào dân tộc, nuôi dưỡng ước mơ, hoài bão, khát vọng vươn lên; nêu cao tinh thần trách nhiệm đối với đất nước, với xã hội; xây dựng môi trường, điều kiện học tập, lao động, giải trí, rèn luyện để phát triển lành mạnh, toàn diện, hài hoà cả về trí tuệ, thể chất và giá trị thẩm mỹ. Tạo động lực cho thanh niên xung kích trong học tập, lao động sáng tạo, khởi nghiệp, lập nghiệp; làm chủ các kiến thức khoa học, công nghệ hiện đại, phát huy vai trò quan trọng trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc”¹⁷ thì thanh niên cần tiếp tục phát huy vai trò là lực lượng đi đầu, “đâu cần thanh niên có, việc gì khó có thanh niên”, tăng cường bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch trong tình hình mới. Đồng thời, thanh niên phải luôn rèn luyện, tu dưỡng những phẩm chất, kỹ năng để trở thành những công dân toàn cầu, sẵn sàng làm việc, thích ứng ở môi trường trong nước và quốc tế.

       Năm tháng đã qua đi nhưng những lời căn dặn của đồng chí Tổng Bí thư Lê Duẩn sẽ còn sống mãi với bao thế hệ thanh niên Việt Nam, trở thành lý tưởng sống cho thanh niên trong mọi hành động, phấn đấu vì sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc xã hội chủ nghĩa. Để xứng đáng sự nghiệp cách mạng vẻ vang của Đảng và dân tộc ta, mỗi thanh niên Việt Nam hãy ra sức học tập, trau dồi lý tưởng, đạo đức cách mạng, độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội; ra sức thi đua lao động và rèn luyện để hình thành một thế hệ thanh niên xứng tầm trước yêu cầu của đất nước và thời đại./.

Tài liệu tham khảo:

¹ Ban Tuyên giáo Trung ương Đảng, Hồ Chí Minh toàn tập, t.V, Nxb Chính trị Quốc gia, Hà Nội, 2002, tr.185.

² Lê Duẩn: Thanh niên với cách mạng xã hội chủ nghĩa, Nxb Thanh niên, Hà Nội, 1978, tr. 175.

^3-6 Lê Duẩn: Thanh niên trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc xã hội chủ nghĩa, Nxb Sự thật, Hà Nội, 1982, tr. 111, tr.81, tr.83-84, tr.105.

^7-15 Lê Duẩn: Thanh niên với cách mạng xã hội chủ nghĩa, Nxb Thanh niên, Hà Nội, 1978, tr. 190, tr. 275, tr. 151, tr.194, tr.279, tr. 123, tr. 276, tr. 278, tr. 125.

^{16, 17} Đảng Cộng sản Việt Nam, Văn kiện Đại hội đại biểu Toàn quốc lần thứ XIII, Nxb. Chính trị quốc gia Sự thật, Hà Nội, 2021, tập 1, tr. 46. tr.168.