Ngày 06/01/2022, Thủ tướng Chính phủ đã ký Quyết định số 06/QĐ-TTg ban hành phê duyệt triển khai Đề án “Phát triển ứng dụng dữ liệu về dân cư, định danh và xác thực điện tử phục vụ chuyển đổi số quốc gia giai đoạn 2022-2025, tầm nhìn đến năm 2030” (sau đây gọi là Đề án 06). Chuyển đổi số là một trong những giải pháp căn cơ làm thay đổi cách thức giải quyết hồ sơ hành chính trong nhiều lĩnh vực, trong đó có lĩnh vực Tư pháp. Việc chuyển đổi số trong lĩnh vực này giúp người dân, cán bộ, công chức được hưởng nhiều tiện ích: Hồ sơ hành chính được giải quyết thuận tiện, nhanh chóng; không bị giới hạn về không gian, thời gian; nâng cao tính minh bạch trong hoạt động giải quyết thủ tục hành chính của cơ quan Nhà nước; giúp người dân tiếp cận, khai thác văn bản Pháp luật nhanh chóng. Nhiệm vụ này được quy định tại Quyết định số 2648/QĐ-BTP ngày 30/12/2022 của Bộ Tư pháp về Kế hoạch chuyển đổi số (CĐS) của Bộ, ngành Tư pháp năm 2023.

Thời gian qua, được sự quan tâm chỉ đạo của UBND tỉnh và sự hỗ trợ tích cực của các cơ quan, đơn vị, Sở Tư pháp đã đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong giải quyết thủ tục hành chính, nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho người dân và nâng cao hiệu lực, hiệu quả trong công tác quản lý nhà nước đối với lĩnh vực hộ tịch. Trong những năm qua đã đạt được kết quả như sau:

- Về cung cấp dịch vụ Công trên môi trường điện tử trong lĩnh vực hộ tịch:

Hiện nay, tỉnh Quảng Trị đã cung cấp  42/42 thủ tục hành chính trong lĩnh vực hộ tịch lên Cổng Dịch vụ công của tỉnh, ở cấp xã (23 thủ tục), cấp huyện (17 thủ tục), cấp tỉnh (02 thủ tục). Trong đó, Bộ Tư pháp đã hướng dẫn địa phương tái cấu trúc các dịch vụ công thiết yếu trong lĩnh vực hộ tịch, gồm: (đăng ký khai sinh, đăng ký khai tử, đăng ký kết hôn trực tuyến) theo yêu cầu tại Đề án 06.  Căn cứ vào hướng dẫn của Bộ, Sở Tư pháp đã tham mưu UBND tỉnh ban hành Quyết định số 2693/QĐ-UBND ngày 18/10/2022 về Phê duyệt quy trình thực hiện dịch vụ công trực tuyến đối với thủ tục Ðăng ký khai sinh, Ðăng ký khai tử, Ðăng ký kết hôn thuộc thẩm quyền giải quyết của UBND cấp huyện và UBND cấp xã trên địa bàn tỉnh Quảng Trị

- Về kết nối, chia sẻ dữ liệu.

+ Về kết nối, chia sẻ dữ liệu giữa Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư với Hệ thống thông tin một cửa điện tử tỉnh: Hiện nay, Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư đã chia sẻ những thông tin cơ bản của công dân, bao gồm: Họ và tên, ngày tháng năm sinh, địa chỉ thường trú, số và ngày cấp CCCD với Hệ thống thông tin một cửa điện tử tỉnh. Bước đầu, giúp cán bộ công chức xác định được thẩm quyền giải quyết thủ tục hành chính mà không yêu cầu người dân xuất trình sổ hộ khẩu (theo quy định tại Nghị định 104/2022/NĐ-CP Quy định mới về xuất trình Sổ hộ khẩu, Sổ tạm trú giấy từ ngày 01/01/2023)

+ Về kết nối, chia sẻ dữ liệu giữa Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư với Cơ sở dữ liệu hộ tịch điện tử: Việc kết nối, chia sẻ thông tin giữa Cơ sở dữ liệu hộ tịch điện tử và Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư đã được thực hiện theo quy định tại Điều 10 Nghị  định 87/2020/NĐ-CP ngày 28/7/2020 của Chính phủ về Cơ sở dữ liệu hộ tịch điện tử, đăng ký hộ tịch trực tuyến, theo đó: Cơ sở dữ liệu hộ tịch điện tử cung cấp Thông tin khi đăng ký khai sinh cho CSDLQGDC. Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư cung cấp số định danh cá nhân cho Cơ sở dữ liệu hộ tịch. Đồng thời CSDL Hộ tịch đã kết nối với cơ sở dữ liệu bảo hiểm để liên thông dữ liệu khai sinh, cấp thẻ bảo hiểm y tế

- Về thực hiện liên thông thủ tục hành chính:

Thực hiện Công văn số 2084/VPCP-KSTT ngày 30/3/2023 của Văn phòng Chính phủ về việc triển khai thực hiện quy trình liên thông điện tử đối với 02 nhóm thủ tục hành chính (TTHC) : Đăng ký khai sinh - đăng ký thường trú - cấp Thẻ bảo hiểm y tế; đăng ký khai tử - xóa đăng ký thường trú - hỗ trợ chi phí mai táng, hưởng mai táng phí trên môi trường điện tử theo Đề án 06, UBND tỉnh đã ban hành Kế hoạch số 174/KH-UBND ngày 18/8/2023 về Triển khai cung cấp 02 dịch vụ công liên thông Đăng ký khai sinh - Đăng ký thường trú - Cấp thẻ Bảo hiểm y tế cho trẻ em dưới 6 tuổi và Đăng ký khai tử - Xóa đăng ký thường trú - Trợ cấp mai táng, hỗ trợ mai táng trên địa bàn tỉnh Quảng Trị. Trên cơ sở đó, Sở Tư pháp đã chỉ đạo cơ quan đăng ký hộ tịch cấp xã trên địa bàn tỉnh triển khai thực hiện theo đúng tài liệu do Văn phòng Chính phủ cung cấp kèm theo Công văn số 2084/ VPCP-KSTT ngày 30/3/2023 của Văn phòng Chính phủ. Sở Tư pháp đã tạo các tài khoản người dùng trên Hệ thống đăng ký, quản lý hộ tịch điện tử cho người có thẩm quyền ký giấy tờ hộ tịch làm đầu mối; Triển khai tập huấn, hướng dẫn việc tạo lập, ký số bản điện tử Giấy khai sinh, Trích lục khai tử; Hướng dẫn các thao tác kỹ thuật; Cử công chức làm đầu mối tham gia nhóm kỹ thuật để tổng hợp những vướng mắc, hướng dẫn hỗ trợ người dùng của địa phương.

Việc triển khai quy trình liên thông điện tử đối với 02 nhóm thủ tục hành chính (TTHC) đã giúp người dân có thể thực hiện Đăng ký khai sinh - đăng ký thường trú - cấp Thẻ bảo hiểm y tế; đăng ký khai tử - xóa đăng ký thường trú - hỗ trợ chi phí mai táng, hưởng mai táng phí đã giúp cho người dân có thể thực hiện yêu cầu trên môi trường điện tử bất cứ nơi đâu, không kể thời gian và không gian. Hồ sơ, tài liệu nộp đầu vào đều được scan, số hóa lên phần mềm, thuận lợi cho việc tra cứu, tìm kiếm. Kết quả giải quyết hồ sơ bên cạnh được nhận kết quả bằng bản giấy, công dân còn được nhận kết quả Bản điện tử.

Khó khăn và kiến nghị

Bên cạnh những kết quả đạt được trong quá trình triển khai, cung cấp dịch vụ công thiết yếu trong lĩnh vực hộ tịch thì vẫn còn những khó khăn, vướng mắc trong quá trình tổ chức thực hiện, cụ thể:

Thứ nhất, ngoại trừ Hệ thống thông tin quản lý hộ tịch của Bộ Tư pháp đã được kết nối liên thông với Hệ thống quản lý và trả kết quả giải quyết TTHC của BHXH Việt Nam đối với trường hợp cấp thẻ BHYT cho trẻ em dưới 6 tuổi và được triển khai thống nhất từ Trung ương đến cấp tỉnh, cấp huyện, cấp xã. Các hệ thống còn lại đều hoạt động độc lập, không có sự kết nối, chia sẻ để có thể khai thác, tận dụng dữ liệu hồ sơ, kết quả giải quyết TTHC của nhau vì vậy gây khó khăn, mất thời gian cho cán bộ thực hiện TTHC.

Thứ hai, việc cấp số định danh cho trẻ khi đăng ký khai sinh còn chậm, lỗi,... dẫn đến việc không hoàn thành được dữ liệu đăng ký trên Hệ thống thông tin quản lý hộ tịch dùng chung của Bộ Tư pháp để chuyển dữ liệu điện tử sang Phần mềm Bảo hiểm y tế. Để đảm bảo quyền lợi của người dân, công chức thực hiện phải xử lý hồ sơ giấy. Bên cạnh đó, Phần mềm đăng ký hộ tịch hoạt động chưa ổn định, ảnh hướng đến thời gian giải quyết TTHC cho công dân

Thứ ba, khi thực hiện đăng ký dịch vụ công trực tuyến, một số công dân gặp trở ngại do chưa được đăng ký tài khoản và chưa có ví điện tử.

Thứ tư, Phần mềm hộ tịch thường xuyên bị lỗi dẫn đến thời gian giải quyết hồ sơ bị chậm; chưa có cấu hình mục thống kê, báo cáo số liệu liên thông 02 nhóm thủ tục hành chính nên địa phương không thể trích xuất, thống kê số liệu được.

Thứ năm, Trên Cổng DVCQG chưa có cấu hình hẹn trả kết quả và việc thanh toán trực tuyến nên những trường hợp khai sinh, khai tử quá hạn sẽ không xuất

Để nâng cao hiệu quả trong việc chuyển đổi số trong lĩnh vực hộ tịch trong thời gian tới, xin có một số kiến nghị, đề xuất như sau:

- Cần có phương án nâng cấp, hoàn thiện Hệ thống công nghệ thông tin tiếp nhận, giải quyết hồ sơ thủ tục hành chính cũng như Phần mềm đăng ký, quản lý hộ tịch điện tử dùng chung phục vụ công tác tiếp nhận và giải quyết hồ TTHC trong lĩnh vực hộ tịch, đảm bảo chính xác và kịp thời cho công dân. Đồng thời, cần kết nối đồng bộ các hệ thống để khai thác, tận dụng dữ liệu hồ sơ, kết quả giải quyết TTHC và hướng dẫn để người dân đăng ký dịch vụ công trực tuyến một cách thuận lợi, dễ dàng.

Mặt khác, đề nghị Bộ Tư pháp sớm khắc phục, nâng cấp Phần mềm hộ tịch để việc giải quyết hồ sơ không bị chậm, cần có cấu hình mục thống kê, báo cáo số liệu liên thông 02 nhóm TTHC để địa phương có thể thực hiện được việc thống kê, báo cáo số liệu.

- Đề nghị Bộ Công an sớm khắc phục việc cấp số định danh cá nhân trên Phần mềm hộ tịch bị chậm để tránh tình trạng trễ hạn trong giải quyết đăng ký khai sinh, vì thời hạn giải quyết thủ tục đăng ký khai sinh là trong ngày.

- Hiện tại trên Phần mềm không thể tiếp nhận hồ sơ dịch vụ công liên thông khai tử đối với các nhân khẩu đã chết là chủ hộ của hộ có nhiều nhân khẩu. Do đó đề nghị Bộ Công an có hướng dẫn cụ việc thực hiện thủ tục này khi tiếp nhận dịch vụ công liên thông khai tử.

- Đề nghị sớm có cấu hình hẹn trả kết quả và việc thanh toán trực tuyến trên Cổng DVCQG, đồng thời, có hướng dẫn việc thanh toán trực tuyến đối với thủ tục đăng ký khai sinh, khai tử quá hạn.

                                                                         Bích Hảo